Wat ervaart iemand zelf als fijn en belangrijk?
Waar gaat iemands verlangen naar uit?
Waar put iemand kracht uit?
Waar gaat iemands verlangen naar uit?
Waar put iemand kracht uit?
Wat is beeldende begeleiding?
Beeldende begeleiding maakt onderdeel uit van de palliatieve terminale zorgverlening en richt zich op de emotionele en spirituele ondersteuning van mensen die gaan sterven en hun naasten. Het is een vorm van zingevende zorg.
Emotionele en spirituele ondersteuning van mensen in de laatste levensfase gebeurt regelmatig door het voeren van gesprekken. Maar niet alles is in woorden te vangen. Woorden kunnen tekort schieten of soms juist teveel zijn. Beeldende begeleiding reikt mensen in de palliatieve fase en hun naasten een 'andere taal' aan. Een taal van beelden en symbolen die kan helpen om dat wat niet onder woorden gebracht kan worden, toch naar buiten te brengen. Beeldende begeleiding maakt zo op eigen wijze ruimte om uiting te geven aan wat soms onzegbaar is.
Emotionele en spirituele ondersteuning van mensen in de laatste levensfase gebeurt regelmatig door het voeren van gesprekken. Maar niet alles is in woorden te vangen. Woorden kunnen tekort schieten of soms juist teveel zijn. Beeldende begeleiding reikt mensen in de palliatieve fase en hun naasten een 'andere taal' aan. Een taal van beelden en symbolen die kan helpen om dat wat niet onder woorden gebracht kan worden, toch naar buiten te brengen. Beeldende begeleiding maakt zo op eigen wijze ruimte om uiting te geven aan wat soms onzegbaar is.
De begeleiders
Beeldende begeleiding wordt verzorgd door professionals van verschillende disciplines: coaches, therapeuten, verpleegkundigen, ritueelbegeleiders, geestelijk verzorgers, allen met een beeldende scholing. Kenmerkend voor de leden van het Netwerk is, dat zij om de ziekte en kwetsbaarheid heen kijken en de ander niet als patiënt, maar als mens blijven zien. Beeldend begeleiders stemmen af op de stervende mens en diens verlangen. Dat vraagt om open en zonder vooropgezet plan een ontmoeting met de ander aan te gaan. Om aandachtig in te voegen in het spoor van de ander. Het beeldende niet als doel op zich hanteren, maar altijd dienstbaar stellen aan het proces van afscheid nemen van het leven en van dierbaren.
Wat kan het brengen?
Het onzegbare zichtbaar maken in kleur en beeld, biedt op eigen wijze ondersteuning in het afscheid van het leven. Het helpt dat wat van binnen leeft naar buiten te brengen zonder dat er - veel - woorden nodig zijn. Dat kan lucht en ruimte geven.
Het maken en geven van afscheidscadeaus, kan je zien als een klein ritueel. Het geeft een ‘vorm’ aan het ongrijpbare afscheid van naasten. Het kan houvast geven en rust brengen. Voor velen is het ook een manier om troost aan hun naasten te geven. Dat kan bijdragen aan een gevoel van zingeving en wederkerigheid.
Het creëren van een klein beeldend werk geeft voldoening en brengt plezier. Op deze wijze kunnen mensen voor wie het sterven nabij is weer dat deel van zichzelf ervaren dat los staat van 'patiënt zijn': hun essentie die niet verloren gaat. Dat kan goed doen en helend zijn.
Het samen met naasten beleven van mooie momenten tijdens beeldende begeleiding laat verbondenheid ervaren zonder dat er veel hoeft te worden gesproken. Dat is waardevol en fijn in het moment zelf en het maakt mooie herinneringen die naasten troost kunnen bieden tijdens de rouw.
Het maken en geven van afscheidscadeaus, kan je zien als een klein ritueel. Het geeft een ‘vorm’ aan het ongrijpbare afscheid van naasten. Het kan houvast geven en rust brengen. Voor velen is het ook een manier om troost aan hun naasten te geven. Dat kan bijdragen aan een gevoel van zingeving en wederkerigheid.
Het creëren van een klein beeldend werk geeft voldoening en brengt plezier. Op deze wijze kunnen mensen voor wie het sterven nabij is weer dat deel van zichzelf ervaren dat los staat van 'patiënt zijn': hun essentie die niet verloren gaat. Dat kan goed doen en helend zijn.
Het samen met naasten beleven van mooie momenten tijdens beeldende begeleiding laat verbondenheid ervaren zonder dat er veel hoeft te worden gesproken. Dat is waardevol en fijn in het moment zelf en het maakt mooie herinneringen die naasten troost kunnen bieden tijdens de rouw.
Ervaringen & reacties
“Dat ik dit beeldje gemaakt heb”, zei een meneer verwonderd en daarna: “Het staat op de kast. En het heft zijn armen vol vreugde over het leven en bidt om een nieuwe dag. Dat doe ik ook.”
“Het schilderen samen met mijn moeder is voor mij een ijkpunt in de tijd. Toen was het goed. Een troostvolle herinnering nu ze er niet meer is.”, vertelde een dochter na het overlijden van haar moeder.
“Dat ik in deze fase van mijn leven nog iets heel nieuws ontdek”, zei een mevrouw verwonderd. “Voor het eerst in tijden heb ik weer ergens zin in als ik ’s ochtends wakker word. Het ontspant me. Het doet me goed.”
“Maak er een mooi leven van mijn vriend, je opa.” schreef een meneer. Hij zou opa gaan worden, maar wist dat hij de geboorte van het kindje niet meer mee zou maken. Meneer maakte een doosje en deed daarin een briefje en een mooie steen waarop hij de naam van het kindje schreef. “Zo is het goed,” zei hij toen het klaar was.
“Het schilderen samen met mijn moeder is voor mij een ijkpunt in de tijd. Toen was het goed. Een troostvolle herinnering nu ze er niet meer is.”, vertelde een dochter na het overlijden van haar moeder.
“Dat ik in deze fase van mijn leven nog iets heel nieuws ontdek”, zei een mevrouw verwonderd. “Voor het eerst in tijden heb ik weer ergens zin in als ik ’s ochtends wakker word. Het ontspant me. Het doet me goed.”
“Maak er een mooi leven van mijn vriend, je opa.” schreef een meneer. Hij zou opa gaan worden, maar wist dat hij de geboorte van het kindje niet meer mee zou maken. Meneer maakte een doosje en deed daarin een briefje en een mooie steen waarop hij de naam van het kindje schreef. “Zo is het goed,” zei hij toen het klaar was.
Geestelijk verzorger in een ziekenhuis: "Dank je wel voor de nieuwsbrieven. Nu heb ik een nog beter beeld van jullie prachtige werk. En van jullie behoedzame en doortastende manier van aanpakken. Heel bemoedigend. Ik zie veel raakvlakken met geestelijke zorg. Het gaat allebei om het ontstijgen van de ziekte en ruimte maken voor wat er nog méér is. Het gaat ook over een andere taal. Mooi om te zien hoe jullie dat middels jullie werk 'handen en voeten' geven."
Arts Palliatief Centrum Laurens Cadenza: "Als dokter weet ik dat de pijn van een naderend afscheid niet alleen met medicijnen kan worden bestreden. Wat wel helpt is dat de patiënt zich verbonden weet met zijn of haar naasten en met zaken die voor hem of haar van waarde zijn. Woorden schieten daarbij vaak tekort, maar kunnen vertaald worden in beelden, beelden die herinneringen kunnen worden voor de naasten. Daar waar ik mij als dokter soms machteloos voel kan de Beeldend begeleider deze pijn verzachten."
Verpleegkundige: “Als je een ernstig zieke bewoner verzorgt, kan het gebeuren dat diens kwetsbaarheid je beeld van die bewoner sterk gaat kleuren. Wat mooi om jouw ervaringen van beeldende begeleiding van mevrouw A. te horen. Dat brengt heel andere aspecten van haar naar voren en ik kan haar hierdoor weer anders zien.”
Coördinator van een hospice: “Tijdens beeldende begeleiding maakte mevrouw een klein cadeau voor een geliefde naaste. Ze kon daarmee iets persoonlijks van zichzelf schenken. Dat gevoel van wederkerigheid, iets te kunnen betekenen voor een ander ... dat was voor haar heel belangrijk.”
Arts Palliatief Centrum Laurens Cadenza: "Als dokter weet ik dat de pijn van een naderend afscheid niet alleen met medicijnen kan worden bestreden. Wat wel helpt is dat de patiënt zich verbonden weet met zijn of haar naasten en met zaken die voor hem of haar van waarde zijn. Woorden schieten daarbij vaak tekort, maar kunnen vertaald worden in beelden, beelden die herinneringen kunnen worden voor de naasten. Daar waar ik mij als dokter soms machteloos voel kan de Beeldend begeleider deze pijn verzachten."
Verpleegkundige: “Als je een ernstig zieke bewoner verzorgt, kan het gebeuren dat diens kwetsbaarheid je beeld van die bewoner sterk gaat kleuren. Wat mooi om jouw ervaringen van beeldende begeleiding van mevrouw A. te horen. Dat brengt heel andere aspecten van haar naar voren en ik kan haar hierdoor weer anders zien.”
Coördinator van een hospice: “Tijdens beeldende begeleiding maakte mevrouw een klein cadeau voor een geliefde naaste. Ze kon daarmee iets persoonlijks van zichzelf schenken. Dat gevoel van wederkerigheid, iets te kunnen betekenen voor een ander ... dat was voor haar heel belangrijk.”
© 2025 Netwerk Beeldende begeleiding in de laatste levensfase
